Badanie wpływu zaburzeń tarczycy na procesy poznawcze, ze szczególnym uwzględnieniem uwagi i pamięci 

Problem badawczy i cel pracy

Choroby tarczycy znajdują się w pierwszej dziesiątce chorób przewlekłych w Polsce i zachorowalność na nie stale się zwiększa. W związku z tym wydaje się zasadne prowadzenie badań jak chora tarczyca wpływa na funkcjonowanie człowieka w codziennym życiu, w tym przeżywanie emocji oraz procesy poznawcze takie jak uwaga i pamięć. Celem badania była odpowiedź na pytanie czy osoby cierpiące na niedoczynność tarczycy i poddane leczeniu mają większe problemy z uwagą i pamięcią niż osoby zdrowe.

Metoda

W badaniu wzięły udział kobiety ze zdiagnozowaną niedoczynnością tarczycy, w tym pacjentki z przewlekłym autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy (choroba Hashimoto). N=40, wiek 22 -50 lat. W grupie kontrolnej przebadano zdrowe kobiety w wieku 22 – 46 lat, N=40. Przed przystąpieniem do testów, uczestniczki wypełniały protokół badania, w którym wskazywały między innymi: diagnozę lekarską odnośnie tarczycy, wiek, wykształcenie, status zawodowy, miejsce zamieszkania, palenie tytoniu, przyjmowane leki na tarczycę, leki przeciw depresji oraz rodzaje i ilość objawów towarzyszących chorobom tarczycy. Następnie badani wykonywali zadania przy użyciu tabletu. Do badania wykorzystano baterię testów CANTAB przeznaczonych do badania procesów poznawczych takich jak: podtrzymanie uwagi, pamięć wzrokowa i uczenie się, przestrzenna pamięć robocza, pamięć robocza rozpoznawania wizualnego oraz prędkość reakcji motorycznych i umysłowych. Wykorzystane testy: Rapid Visual Information Processing (RVP), Spatial Working Memory (SWM), Delayed Matching to Sample (DMS), Paired Associates Learning (PAL), Reaction Time (RTI),.

Wyniki

Na podstawie przeprowadzonych badań dokonano analizy wyników 17 zmiennych zależnych mierzonych przez poszczególne testy na pamięć oraz uwagę. Wykazano brak istotnych statystycznie różnic pomiędzy chorymi z niedoczynnością tarczycy leczonymi lewotyroksyną a osobami zdrowymi. Chorzy bez objawów towarzyszących tarczycy uzyskali wyższe wyniki w teście na szybkie przetwarzanie informacji wizualnych od chorych z objawami oraz osób zdrowych z objawami. W jednym z testów na pamięć roboczą obrazów wykazano istnienie słabego związku pomiędzy średnim czasem poprawnego wyboru bodźca a wartością Body Mass Index (BMI obliczony zgodnie z wytycznymi WHO). Im większa Wartość BMI tym dłuższy czas poprawnego wyboru bodźca. Otrzymany wynik może być jednak wynikiem przypadku, ponieważ tylko jeden z wielu testów wykazał słaby związek.
Istnieje umiarkowany związek pomiędzy zgłaszaniem objawów a występowaniem choroby. Osoby chore (87,5%) częściej zgłaszają 2 i więcej objawy niż osoby zdrowe (17,5%). Wśród osób chorych częściej występuje nadwaga (30%) niż u osób zdrowych (2,5%). Wśród osób chorych również częściej występuje otyłość (10%) niż u osób zdrowych (5%). Nie znaleziono związku pomiędzy paleniem a występowaniem choroby.

Wnioski

Chorzy z niedoczynnością tarczycy, w tym z zapaleniem Hashimoto, leczeni lewotyroksyną nie różnią się w testach na pamięć roboczą wizualną, pamięć roboczą przestrzenną, czas reakcji motorycznych i umysłowych oraz podtrzymanie uwagi od osób ze zdrową tarczycą. Subiektywna ocena pamięci wśród chorych jest zdecydowanie gorsza niż wśród osób zdrowych (większość chorych przed badaniem było przekonanych, że z powodu problemów z tarczycą mają kłopoty z uwagą i pamięcią). Pogorszenie funkcji podtrzymania uwagi zaobserwowano u osób zgłaszających dwa objawy i więcej i to zarówno w grupie chorych jak i zdrowych uczestniczek badania. Badanie wykazało umiarkowany związek pomiędzy występowaniem choroby i zgłaszaniem objawów charakterystycznych dla zaburzeń tarczycy. Wśród osób chorych częściej występuje nadwaga i otyłość, niż u osób zdrowych.

Źródło:

Badanie zostało przeprowadzone przez Marcin Kuryłło w ramach pracy magisterskiej na Wydziale Psychologii i Kognitywistyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, pod kierownictwem Prof. dr hab. Ewy Mojs, kierownika Zakładu Psychologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Na przeprowadzenie badania zgodę wydała Komisja Bioetyczna przy Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu.

Przeczytaj więcej w Neuropsychiatria i Neuropsychologia 3-4/2022 vol. 17