Moje podejście 

 Terapia poznawczo – behawioralna to krótkoterminowa, ustrukturyzowana (zachowanie pewnego porządku sesji oraz pracy własnej pacjenta między sesjami) i zorientowana na teraźniejszość psychoterapia depresji, zaburzeń lękowych, stresu, napadów złości, agorafobii, fobii społecznych, zespołu stresu pourazowego(PTSD) , zaburzeń osobowości i innych uporczywych dolegliwości. Polega na pomocy pacjentowi w rozwiązywaniu bieżących problemów oraz zmianie dysfunkcjonalnego (powodującego cierpienie) myślenia i zachowania.

CBT – terapia z wyboru

Terapia poznawczo – behawioralna w przypadku wielu zaburzeń jest leczeniem rekomendowanym z dwóch powodów. Po pierwsze, szybko zmniejsza doznawane przez ludzi cierpienie i prowadzi do ustąpienia objawów, a po drugie, pomaga pacjentom w samodzielnym utrzymywaniu poprawy stanu zdrowia.

W terapii poznawczej ważnym aspektem pracy z pacjentem jest zrozumienie przez niego problemu w ujęciu poznawczym oraz posługiwanie się określoną terminologią. Ma to na celu osiągnięcia pełnego porozumienia pomiędzy nim a terapeutą, ale przede wszystkim lepszego zrozumienie samego siebie. Pacjenci uczą się rozpoznawać, a następnie modyfikować automatyczne myśli, zniekształcenia poznawcze, przekonania pośredniczące i przekonania kluczowe. Kilka słów wyjaśnienia czym są powyższe terminy.

Automatyczne myśli

Automatyczne myśli to takie, które przychodzą nam do głowy natychmiast w określonych sytuacjach, mogą być świadome lub możemy nie zdawać sobie z nich sprawy. Na przykład przed spotkaniem z szefem można pomyśleć „pewnie powiem coś źle i mnie zwolni”. Taka myśl może wywołać określoną emocję (lęk). To z kolei wywoła określone reakcje organizmu (np. czerwienienie się, jąkanie, duszności, zawężenie uwagi etc.). W takim stanie w trakcie rozmowy łatwo o powiedzenie czegoś nieprzemyślanego. Co prowadzi do kolejnej myśli „wiedziałem, jestem beznadziejny”. I wpadamy w takie błędne koło dysfunkcjonalnych myśli, emocji, reakcji organizmu i zachowania.

Zniekształcenia poznawcze

Osoby zgłaszające się na terapię mają tendencję do powtarzania takich samych błędów w myśleniu. W terapii poznawczo – behawioralnej te błędy nazywamy zniekształceniami poznawczymi. Jako jedne z najczęstszych wymieniłbym: a) widzenie tunelowe – dostrzegamy jedynie negatywne aspekty sytuacji np. „szef jest beznadziejny ciągle się czepia, obarcza zbyt dużą ilością pracy”, b) katastrofizację, czyli negatywne przepowiadanie przyszłości np. „nigdy nie znajdę pracy”, „nigdy nie znajdę chłopaka/dziewczyny”, c) czytanie w myślach np. „spojrzał na mnie w ten sposób, na pewno myśli, że jestem beznadziejna”.

Przekonania pośredniczące

Przekonania pośredniczące wpływają na naszą ocenę sytuacji i konsekwencji w przyszłości np. „jeśli podejmę się tego projektu to na pewno nie uda mi się go zrealizować” albo „powinienem być zawsze perfekcyjnie przygotowany, więc muszę zarwać nockę i sprawdzić wszystko jeszcze (ósmy już) raz”.

Przekonania kluczowe

Przekonania kluczowe (najgłębsze wyobrażenia o nas, innych i świecie, często kształtujące się już do dzieciństwa np. „nikomu nie jestem potrzebny” albo „do niczego się w życiu nie nadaję, jestem niekompetentny”)  powodują, że większość lub wręcz wszystkie sytuacje w życiu interpretujemy w negatywny sposób i nie dopuszczamy do siebie żadnych dowodów, że jest inaczej „tak, zrealizowałem projekt, ale miałem po prostu szczęście, to nie moja zasługa”.

Spojrzenie z innej perspektywy na nasze dotychczasowe życie, nabyte doświadczenie i funkcjonowanie w społeczeństwie poprawiłoby nasz nastrój i funkcjonowanie. Dopuszczenie do głosu innych, bardziej prawdopodobnych niż negatywne możliwości zdecydowanie poprawia jakość życia.

Trzeba jasno podkreślić, że terapia poznawczo – behawioralna to NIE JEST terapia pozytywnego myślenia z poradników w stylu „wstań rano, powiedz sobie, że dzisiaj jest najlepszy dzień twojego życia”, „weź życie za rogi, a osiągniesz wszystko co będziesz chciał”. Terapia poznawczo – behawioralna pomaga uczyć się racjonalnego myślenia (dostrzegającego zarówno swoje słabsze jak i mocne strony np. „może nie jestem najlepszy w tym zadaniu, ale wielu innych dziedzinach radzę sobie świetnie”) i oddziałuje na głębsze przekonania pacjentów dotyczące samych siebie, świata i innych ludzi.

Niezwykle ważnym, a w przypadku ciężkich depresji, zaburzeń lękowych czy fobii, pierwszorzędnym aspektem terapii jest aktywizacja behawioralna, czyli zaangażowanie osoby w różne czynności, które mają za zadanie wyrwanie chorego z depresyjnego nastroju lub zmniejszenie lęku w określonych sytuacjach. W terapii poznawczo – behawioralnej nie wystarczy przychodzić po prostu na sesje raz w tygodniu. Nieodłącznym elementem tego podejścia jest praca osobista pomiędzy sesjami z terapeutą. U pacjentów wykonujących zadania domowe następuje większa poprawa niż u tych, którzy tego nie robią.

Skuteczność terapii poznawczo – behawioralnej wykazano w ponad 500 badaniach w odniesieniu do różnych zaburzeń i problemów psychicznych (Beck J. S. Terapia poznawczo – behawioralna. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012).

Więcej na temat skuteczności CBT można przeczytać w raporcie: Przegląd metaanaliz badań nad skutecznością psychoterapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu zaburzeń psychicznych.